ทุกขตาเป็นสภาพแห่งทุกข์ เป็นสภาวะแห่งทุกข์อันทนได้ยาก เป็นสภาวะแห่งความไม่สบายกาย ไม่สบายใจดังเรียกว่า ทุกข์กาย ทุกข์ใจ ทุกขตานั้นเป็นสภาพแห่งความทุกข์สามประการ ประกอบด้วย

1. สภาพแห่งทุกข์เพราะทุกข์ คือสภาวะอันเป็นความทุกข์ที่ทนได้ยากซึ่งบังเกิดจากความมีทุกข์เทวษ โดยสังเขปคือความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ หรือที่เรียกกันหมายรู้โดยทั่วไปว่า ทุกข์กาย ทุกข์ใจ
2. สภาพแห่งทุกข์เพราะสุขปรวนแปร คือสภาวะแห่งความทุกข์ที่เกิดจากความสุขที่เปลี่ยนแปลง แปรไปไม่เหมือนเดิม ทุกข์เพราะสุขที่เคยมีแต่ต้องมีอันแปรปรวน ผิดแผกแตกต่างไปจากเดิม
3. สภาพแห่งทุกข์เพราะเป็นสังขาร คือ สภาวะของความทุข์ที่เกิดจากสังขารอันมีเกิด มีดับ มีขาด มีพร่อง ไม่อาจคงทนตั้งมั่นอยู่ได้โดยตลอด จึงทุกข์เพราะไปติดยึดด้วยอุปาทาน

สภาพแห่งทุกข์ทั้งสามประการข้างต้น คือ ทุกข์เพราะทุกข์หนึ่ง ทุกข์เพราะสุขหนึ่ง และทุกข์เพราะเป็นสังขารหนึ่ง รวมเรียกว่า ทุกขตา อันเป็นสภาพแห่งความทุกข์เทวษ น่าสมเพทเวทนา ซึ่งเป็นธรรมดาของมนุษย์ทุกผู้ทุกนาม

เมื่อมีทุกข์ มนุษย์พึงต้องแสวงหาการดับทุกข์ เพื่อให้หลุดพ้นไปจากทุกขสังสาร ดังนั้น จึงควรต้องเดินด้นดำเนินตามอริยมรรค อันมีองค์แปด เพื่อให้เข้าถึงซึ่งความดับทุกข์ให้หลุดพ้นจากการเวียนว่ายเกิดดับของชีวิต แล้วยังความสัมฤทธิ์ในธรรม นำเข้าสู่โลกุตระอันเป็นพระนิพพานในเบื้องปลาย

ขอเราท่านทั้งหลายจงพากันมาก้าวข้ามทุกขตา เพื่อดำเนินเดินด้นบนกุศลมรรคาสู่วิถีฟ้าอภัยบาป ด้วยการมีขมากรรมน้อมนำบำเพ็ญบุญมุ่งคุณธรรมปฏิบัติ อันจักนำพาให้มีความสุขสวัสดีโดยทั่วหน้ากันทุกท่านทุกคนเทอญ

พระอรหันต์จี้กง งานมงคลพิธีขมากรรมฟ้าอภัยบาป สมาคมเผยแผ่คุณธรรม “เต็กก่า” จีจินเกาะ วันอาทิตย์ ที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๕๕